Etabliranje i prvo veliko omasovljavanje jugoslavenske rokenrol scene zbilo se 1970-ih godina. Rock’n’roll je u početku bio kritikovan zbog zapadnog uticaja i “skretanja sa svetlih staza revolucije”.
Srđan Gojković Gile, frontmen Električnog orgazma
Novi Talas
Novi talas stigao je u kasnim 1970-ima. U spomenutom periodu dolazi do otvaranja jugoslovenskog društva. Iako politički sistem i dalje ostaje jednopartijski, tekstovi pesama novog talasa po svom kritičkom potencijalu za Jugoslaviju predstavljaju bitan korak napred. Vlast nije bila previše striktna prema ovoj muzici, ali je ipak osnovala Komisiju za šund, koja je na većinu društveno angažovanih pesama stavljala etiketu šunda. To je značilo, zbog poreza, veću cenu albuma u prodaji.
Nastanak novog talasa bio je odgovor mlađih generacija na rock koji su svirale grupe nastale pre njih. Po sadržaju i formi pesme novog talasa bile su mnogo eksplicitnije i radikalnije u društvenoj kritici. Glavni uticaji za našu scenu dolazili su od međusobno suparničke britanske i američke novonastale scene. Jugoslovenska scena bila je pak vezana uz punk rock, ska, reggae, power pop i slične žanrove. Novi talas posebno su promovisali zagrebački muzički časopis Polet te beogradski Džuboks, te TV emisija Rokenroler koja je bila poznata po svojim umjetničkim muzičkim spotovima.
Bendovi novog talasa su: Šarlo Akrobata (kasnije Katarina II, pa EKV), Idoli, Električni orgazam i Laboratorija zvuka u Srbiji, Azra,Haustor, Prljavo kazalište, Film u Hrvatskoj, Lačni Franz, Lajbah, Pankrti u Sloveniji i mnogi drugi. U BiH se novi talas manifestovao na specifičan način, u obliku novog primitivizma (vidi odgovarajući podnaslov)
Vreme novog talasa smatra se zlatnim periodom jugoslavenske muzike, a navedeni izvođači i danas imaju kultni status.
1980-te
Scena 1980-ih posebno je zanimljiva, zbog velikog broja popularnih grupa te žanrova, kao i kvaliteta muzike. Interesantan je podatak da je 59% albuma koji su se našli na listi YU 100: najbolji albumi jugoslovenske rok i pop muzike, izdano tokom 1980-ih, a čak 11% od svih albuma na listi izdan je 1981. godine, što ukazuje na plodno stvaralaštvo jugoslovenskih muzičara toga doba.
Prljavo kazalište
Grupa Film
Nakon novog talasa
Kako je novi talas nestajao početkom 1980-ih, neke su se grupe podelile ili su se okušale u drugačijim muzičkim žanrovima. Razdoblje 1982. godine smatra se naročito važnim što se tiče stagnacije novog talasa u Jugoslaviji i u svetu. Postoji nekoliko grupa koje su uspostavljene nakon 1982. god.
Dušan Kojić Koja, bivši basista grupe Šarlo akrobata (aktiv. 1980. – 1981.), osniva grupu Disciplina kičme, koju karakteriše jedinstveni miks punka, funka, jazz fuzije i drugih stilova. Grupa je postala međunarodno poznata pojavivši se na MTV-u (gdje se takođe pojavio i bend Psihomodo Pop), a pamte im se stihovi: “Nije dobro Bijelo Dugme; nije dobra Katarina; šta je dobro; šta nam treba; Kičme, Kičme Disciplina.” Njihov hit Zeleni zub inače je uvodna pesma filma Kako je crko rok en rol (1989.). Zoran Kostić Cane, bivši pevač grupe Radnička kontrola, osnovao je garage punk grupu Partibrejkers, i također postigao veliki uspeh.
Od pop rock bendova cenjeni su postali Idoli, Prljavo kazalište i Film (kasnije Jura Stublić i Film). Kultna Azra je pak postupno prelazila na “konvencionalni” rock, sa povremenim elementima folk rocka. Ipak, njeni albumi: Azra, Sunčana strana ulice i Filigranski pločnici, su ti koji se nalaze na samom vrhu YU 100 liste, i na njima se nalaze možda i najpoznatije pesme Azre. No, Johnnyjevi su poetični, često politički stihovi, po kojima je poznat, još uvek bili veoma izraženi u pesmama. Električni orgazam prošao je kroz fazu psihodeličnog rocka, i prešao na mainstream rock, inspirisan zvukom 1960-ih.
U 1980-ima, posebno ranim godina, od dance pop izvođača slušan je bio Oliver Mandić. Na pozornici i u muzičkim videovima koristio se transvestističkim elementima i to pre uspona britanskog Boy Georgea. Zbog svog odevanja, a i agresivnog šminkanja, u javnosti je bio veoma kontroverzna ličnost.
Bivši član Riblje čorbe, Momčilo Bajagić Bajaga, osnovao je grupu Bajaga i instruktori. Kasnije je Dejan Cukić, jedan od članova grupe, napustio bend i otisnuo se u solo vode. Pored njih, poznata imena ex-jugoslovenskog rocka su: Bora Đorđević (Riblja čorba), Bijelo dugme, Parni valjak, Divlje jagode, Alisa i mnogi drugi.
